Zviceranët habiten me fjalët shqipe që duhet të ndriçojnë urën prej druri

Shoqata Art Flow planifikon të instalojë një vepër arti të artistit me origjinë indiane Ishita Chakraborty në urën historike. Elementë të mëtejshëm janë planifikuar në Kurtheater dhe në Wettingen. Megjithatë, është e pasigurt nëse projekti do të miratohet në këtë formë

“Lumi kalon neper venat tona” është shkruar me shkronja neoni në gjuhën shqipe nën çatinë e urës historike prej druri që lidh Turgin dhe Untersiggenthal. Një vijë blu kalon nëpër fjalët individuale, të zhvendosura anash, të cilat shfaqen gjithashtu në italisht dhe gjermanisht zvicerane.

Vepra artistike është ende vetëm një vizualizim brenda kornizës së një aplikimi për leje ndërtimi – por tashmë po bën bujë. Në një grup në Facebook, disa anëtarë po pyesin për zgjedhjen e gjuhës, shkruan Aargauer Zeitung“. “Në vend të frëngjishtes si gjuhë kombëtare, u zgjodh shqipja”, shkruan njëri. „A jam unë në filmin e gabuar?“

Instalimet e dritës janë pjesë e një projekti arti nga shoqata Art Flow si pjesë e ekspozitës rajonale të projektit Limmattal 2025. Ato u projektuan nga artistja me origjinë indiane Ishita Chakraborty nga Möriken-Wildegg. 36-vjeçarit iu dha çmimi Manor Art Prize Aargau në 2024.

Për Art Flow, Chakraborty eksploroi kulturën dhe grupet e ndryshme etnike në Limmattal dhe jo në gjuhët kombëtare, shpjegon kuratori Christoph Doswald sipas kërkesës. “Instalimi juaj ka për qëllim të pasqyrojë këtë diversitet. Lumi si habitat dhe litar shpëtimi bëhet temë – prandaj shprehja „Lumi rrjedh nëpër venat tona“.

Artisti e kishte përkthyer në gjuhët që fliten më shpesh në rajon, transmeton portali Shtegu. Fjalitë ndizen në mënyrë alternative deri në muzg. “Kjo krijon një pamje të bukur përmes urës së vjetër prej druri me imazhe të ngjashme me valët,” shpjegon kuratori.

Projekti është i ndarë në disa pjesë. Një tjetër instalim i dritës nga Ishita Chakraborty është planifikuar në digën në Wettingen. Përveç versionit gjerman zviceran, ekziston edhe një version italian dhe serbo-kroat.

Në Baden, një kërkesë e dytë e Art Flow po shkon paralelisht: kontributi i artistit gjerman Olaf Nicolai, 63 vjeç, do të zbatohet në çatinë e pavijonit në Kurtheatre Baden. Këtu fjalia është: „Sa më e huaj për veten time“. Fjalia mund të gjendet si një deklaratë e dramaturgut me famë botërore Heiner Müller në autobiografinë e tij. Kjo përshkruan „një qëndrim në të cilin huaja, tjetërsimi, përvijohet si një forcë prodhuese“, thotë aplikacioni i ndërtesës, i cili është në ekspozim publik deri më 8 prill.

Të tre projektet u krijuan nga Neon Atelier në Belpberg (BE) dhe vlerësohen me kosto investimi prej 10 000 frangash zvicerane. Instalimet pritet të qëndrojnë deri në fund të vitit 2025.

Megjithatë, sipas kuratorit Doswald, ende nuk është e qartë nëse elementët në Turgi dhe spa-parkun mund të realizohen në formën e planifikuar. Ura në Turgi përshkon një trup të rrjedhshëm uji që është shtëpia e peshqve dhe amfibëve. “Emetimi i dritës në rastin më të mirë mund të kritikohet për këtë arsye,” dyshon ai.

Parku i banjës është një habitat për popullatën e lakuriqëve të natës. Për të minimizuar ndikimin në këtë, aplikacioni i ndërtesës i referohet „fushës së veprimit në lidhje me kohën e funksionimit dhe ngjyrën e dritës“. Të dyja aplikacionet janë duke u konsultuar aktualisht nga kantoni.

Art Flow tashmë ka hequr dorë nga një element tjetër i projektit të artit, megjithëse për arsye të tjera: një instalim me dritë në Cyrih ishte planifikuar në Oberer Letten në gjermanishten zvicerane, anglisht dhe bengalisht – gjuhën amtare të Ishita Chakraborty. „Për arsye strukturore, ne nuk do ta zbatojmë atë në këtë vend,“ thotë Christoph Doswald.