Nuk i kishin dhënë fare shpresë, por Islam Alijaj zgjedhet deputet në Zvicër

Në foto Islam Alijaj me sindikalistin Hilmi Gashi

Të dielën, Islam Alijaj u zgjodh në Këshillin Kombëtar zviceran. Në një intervistë me „20 Minuten“ ai tall SP-në dhe thotë pse personat me aftësi të kufizuara bëjnë pjesë në tregun primar të punës

Ai ka lindur me paralizë cerebrale – një paaftësi e rëndë fizike – dhe i ka rrënjët në Kosovë si i dytë dhe emri i tij është Islam. Të dielën zgjedhore, 37-vjeçari Islam Alijaj u bë fituesi surprizë: me mbi 95,000 vota, ai u zgjodh në Këshillin Kombëtar, transmeton portali Shtegu.

Ju jeni personi i parë me paralizë cerebrale dhe personi i parë me rrënjë kosovare që zgjidhet në Këshillin Kombëtar zviceran. Çfarë ju shkoi në mendje pas fitores?

Asgjë në fillim – m’u deshën disa momente për të kuptuar se çfarë ndodhi dje në të vërtetë. Shumëçka duhej të ndodhte në jetën time që nga një djalosh me aftësi të kufizuara të rënda nga Kosova, i cili në moshën 16-vjeçare kishte nivelin akademik të klasës së gjashtë sepse kishte ndjekur një shkollë speciale, të mund të bëhej deputet i zgjedhur. Sot jam plot entuziazëm: tani kam mundësinë unike që më në fund t’u jap shumë njerëzve një zë. Jam i përulur nga detyra e madhe në Këshillin Kombëtar zviceran dhe në të njëjtën kohë mezi pres sfidat e ardhshme.

Ju kishit një buxhet të fushatës prej 195 700 frangash. Një pjesë e madhe e tij erdhi nga shoqëria e familjes suaj. Çfarë roli luajtën këto donacione në fitoren tuaj?

Një pjesë shumë e madhe e kësaj duhej të shpenzohej për shërbimet e asistencës. Në këtë aspekt, buxheti ishte thelbësor për sukses. Përveç kësaj, SP më kishte lënë një vend të pashpresë në listë. Dhe dukshmëria që është e nevojshme për ta korrigjuar këtë në një kanton me 1.5 milionë banorë kushton gjithashtu.

Ju jeni Secondos, jetoni me aftësi të kufizuar dhe quheni Islam. Kushtet jo ideale për t’u zgjedhur si politikan. Si funksionoi gjithsesi?

Kjo fushatë mund të ketë sukses vetëm sepse shumë njerëz u bashkuan pas një ideje dhe donin të bënin histori së bashku. Duke pasur parasysh kushtet e mia, unë nuk mund të bëj fushatë si të tjerët, por mbështetës të panumërt – shumë prej tyre vetë me aftësi të kufizuara – kanë vendosur postera për mua, kanë shpërndarë fletushka, kanë organizuar evente, kanë dhuruar, më kanë promovuar në rrjetet sociale dhe kanë promovuar sipërfaqen time të kandidaturës. Zgjedhja ime është suksesi juaj. Përveç kësaj, agjencia Farner projektoi dhe zbatoi një fushatë zgjedhore shumë profesionale
Ekipi im më i afërt e zbatoi këtë në mënyrë fantastike.

Si reagoi familja juaj ndaj zgjedhjes suaj?

Gëzimi ishte sigurisht i madh. Dhe unë u preka shumë nga sa krenarë ishin dy fëmijët e mi për babain e tyre. Unë gjithashtu e bëj këtë për ta dhe them gjithmonë një fjali shumë të ashpër në çdo rast, por fatkeqësisht nuk e ka humbur fuqinë e saj deri më sot: nuk dua që fëmijët e mi të rriten në një shoqëri ku është babai i tyre, e që shihet si bëhet inferior. Por ende nuk kam menduar sesi zgjedhjet do ta ndryshojnë jetën time të përditshme. Është e qartë se politika tani do të luajë një rol edhe më të madh se sa luan sot.

Cilat janë synimet tuaja në Këshillin Kombëtar zviceran?

Së pari dhe më e rëndësishmja, dua të kthej më në fund sistemin e aftësisë së kufizuar. Dua që ne si shoqëri të njohim potencialin dhe t’u mundësojmë personave me aftësi të kufizuara të marrin ndihmën që u nevojitet për një jetë të vetëvendosur. Njerëz si unë nuk i përkasin institucioneve për të palosur zarfe, por në tregun primar të punës.
Por është gjithashtu e qartë: politika e aftësisë së kufizuar nuk është një çështje e veçantë, por një çështje ndërseksionale që prek shumë fusha të politikave. Dhe kur bëhet fjalë për ligjet në të ardhmen, do të jem në gjendje të pyes: Dhe çfarë do të thotë kjo për ne, 22.2 përqind të shoqërisë sonë që jetojmë me aftësi të kufizuara?

Gjatë fushatës zgjedhore keni kritikuar faktin se Konventa e OKB-së për Personat me Aftësi të Kufizuara është ende larg zbatimit në Zvicër. Cilat situata ju shqetësojnë veçanërisht?
Për shembull, nëse mund të marr vetëm çdo të tretin tramvaj në Cyrih dhe duhet të pres një kohë të gjatë në të ftohtë në ndalesë në dimër. Karroca me rrota u patentua në 1869. Tramvaji i Cyrihut u prezantua në 1882. Ne shkojmë në hënë, ne ndajmë atomet, por unë jam ulur atje në 2023 duke rënë në një shkallë të mallkuar.

Si person me paralizë cerebrale, mund ta keni të vështirë të flisni. Por gjuha është një nga mjetet më të rëndësishme që përdorin politikanët. A do të mbështeteni në sistemet e AI në të ardhmen?

Unë mendoj se shumë njerëz janë gjithashtu të lumtur që unë nuk mund të flas aq shumë sa shumë politikanë të tjerë. Por shakaja mënjanë: në Këshillin Kombëtar do të më shoqërojë edhe asistenti folës. AI është një mundësi e madhe për më shumë vetëvendosje dhe akses për personat me aftësi të kufizuara.
Në varësi të shpejtësisë së zhvillimit të teknologjisë, mund ta imagjinoj fare mirë të kem interpretim dixhital në të ardhmen.