Shqipëria ofron një diversitet unik në Europë

Plazhe të bukura, qytete në rritje, male të egra dhe dëshmi të historisë 2 000 vjeçare: vendi i vogël ballkanik është befasues dhe i përballueshëm. Nuk është çudi që Shqipëria është vendi partner i këtij viti i panairit më të madh të tregtisë së udhëtimeve ITB në botë. Një udhëtim vajtje-ardhje

Një nga veçoritë e Shqipërisë është se shpesh nuk e dini se ku qëndroni: Vendi i vogël në Adriatik konsiderohet ende një bakshish shtesë, megjithëse tashmë po përjeton një bum të vogël turistik – në vitin 2024 erdhën pothuajse dymbëdhjetë milionë vizitorë. Në kryeqytetin Tiranë po ndërtojnë aq shumë pallate sa nuk do të ketë kurrë banorë të mjaftueshëm.

Dhe vitin e kaluar, një analizë duke përdorur kode ngjyrash dhe imazhe satelitore tregoi se deti përgjatë bregdetit të Shqipërisë është veçanërisht blu. A është e vërtetë kjo? Epo, shqiptarëve krenarë u pëlqen ta përcjellin këtë në një mënyrë që të lë pak vend për kontradikta.

Deformimi shqiptar i realitetit e bën të vështirë lundrimin në vend ndonjëherë. Por mbi të gjitha ka optimizëm dhe ndjehet kudo, që nga lokalet në Tiranë e deri te kantieret e shumta buzë detit. Së bashku me plazhet e bukura, fshatrat e egra malore dhe historinë 2 000 vjeçare nga romakët e deri në komunizëm deri në ditët e sotme, vetëm kjo justifikon faktin që Shqipëria është vendi partner i këtij viti i panairit të turizmit ITB. Rezultati është një përzierje eklektike që nuk mund të gjendet askund tjetër në Europë.

Çdo udhëtim drejt Shqipërisë duhet të fillojë në kryeqytet, vetëm 25 kilometra nga deti Adriatik. Tirana ka ekzistuar që në shekullin e gjashtë, kur perandori romak Justinian kishte ndërtuar këtu një kala. Por gjërat filluan të ngriheshin vetëm pasi qyteti u zgjodh si kryeqyteti i shtetit të ri shqiptar në vitin 1920: mbreti ndërtoi një pallat për vete, italianët ndihmuan në ndërtimin e bulevardeve madhështore dhe Tirana u rrit me shpejtësi.

Sot ka sërish shumë shpejtësi, ndonëse pak më pak e organizuar: pas rënies së regjimit komunist në 1991, kudo u ndërtuan objekte pa leje, në 1999 u shembën dhe që nga fillimi i mijëvjeçarit, në qendër të qytetit janë ndërtuar rrokaqiej pas rrokaqiejsh. Bumi i ndërtimit është aq i madh sa tashmë ka 50 mijë apartamente bosh – por, thonë në Tiranë, sapo Shqipëria të jetë anëtarësuar në BE, europianët e pasur do t’i blejnë pronat.

Qyteti është një përzierje e egër kishash dhe shtëpish mesjetare, kullash të reja, tregje tradicionale, kolosë të modernitetit komunist dhe qindra bunkerë që diktatori paranojak Enver Hoxha kishte ndërtuar në të gjithë vendin, sepse kishte frikë nga një pushtim. Thuhet se janë deri në 200 mijë, megjithëse askush nuk i ka numëruar prej kohësh – njësoj si popullsia e Tiranës. Ndoshta janë 500 000 njerëz, ndoshta 700 000, ndoshta një milion.

Gjatë ditës mund të vizitoni muzetë e shumtë, por qyteti me të vërtetë ngjall natën. Në qytetin e vjetër ka restorante që mund të jenë edhe në Barcelonë ose Napoli. Piramida e betonit në qendër, dikur monumenti i Enver Hoxhës, tani është një kampus fillestar dhe mund të ngjitet. Bare të panumërta kujdesen për të rinjtë e shumtë nga perëndimi që tërhiqen nga niveli i ulët i çmimeve në Shqipëri. Një koktej kushton rreth gjashtë euro, dhe diku është gjithmonë orë e lumtur.

Një tjetër veçori e veçantë e Shqipërisë vërehet edhe në Tiranë: bashkëjetesa e feve. Rreth dhjetë për qind e popullsisë janë katolikë, 20 për qind të krishterë ortodoksë dhe 70 për qind myslimanë, dhe prej tyre rreth dhjetë për qind janë bektashi, anëtarë të një rendi liberal dervish. Në mëngjes bien këmbanat, në mbrëmje thërret myezini dhe në rrugë festohen së bashku Pashkët ose Fitër Bajrami.

Në fakt, Berati është një fshat, por tërheqja kryesore është rrethi i kalasë në malin sipër, i quajtur „qyteti i 1 000 dritareve“. Para së gjithash, ajo është bizantine dhe daton në shekullin e 12-të, por pas pushtimit osman, planifikuesit turq vazhduan të ndërtojnë këtu.

Kjo bashkëjetesë dhe ndërveprim është karakteristik për të gjithë vendin, shkruan gazeta „Welt“, transmeton portali Shtegu. Edhe pse këtu kishte koloni greke 2500 vjet më parë, një ndërgjegje kombëtare u zhvillua vetëm në shekullin e 19-të. Më parë, Shqipëria ishte fillimisht një provincë romake, më pas pjesë e mbetjes së saj bizantine, më pas erdhën serbët, venecianët, osmanët, austriakët, italianët, francezët dhe grekët. Herë pas here, struktura shpërbëhej në fise, pati kryengritje të përgjakshme ose anarki të plotë.

Në një moment, Berati ishte edhe bullgar – një sallatë kulturore që ofron hapësirë ​​vetëm për rreth 250 shtëpi dhe banorët e tyre në mal. Këto, meqë ra fjala, mbetën gjithmonë kryesisht të krishtera, prandaj dikur në Berat kishte 20 kisha.

Pasi dredhoni nëpër ulje-ngritjet e pjerrëta të rrugicave, gjendeni përballë njërës prej tyre, ku sot ndodhet “Muzeu Kombëtar Ikonografik” i Shqipërisë. Berati ka qenë prej kohësh një qendër për krijimin e ikonave, imazhet e praruara të shenjtorëve që nderohen kryesisht nga të krishterët ortodoksë. Sot mund të shihen 170 prej tyre, si dhe dy „Bibla të hershme“ të lashta, prej të cilave kanë mbetur vetëm shtatë kopje në botë.

Përndryshe, në zonën e këmbësorëve të qytetit të poshtëm ka vetëm një kafene, një akullore të shkëlqyer dhe, çuditërisht, një statujë të kumbarit të CSU-së Franz-Josef Strauß, i cili vizitoi Shqipërinë disa herë në vitet 1980.

Përveç kulturës, Shqipëria ka shumë vijë bregdetare. Duke qenë se fqinjët Kroacia dhe Mali i Zi janë tashmë po aq të shtrenjtë sa Italia, Shqipëria konsiderohet pjesa e fundit e lirë e Adriatikut. Dy nga destinacionet më të mira për udhëtime buzë detit janë Vlora dhe Saranda.

Vlora është opsioni më cilësor. Plazhet janë mjaft të ngushta dhe po aq urbane sa në Nice – por po aq të zhvilluara mirë. Klubet, baret e plazhit dhe bankat me ombrellë rreshtohen pranë njëri-tjetrit, ka një Luna Park me një rrotë Ferris, hotele të reja dhe komplekse apartamentesh rreshtohen nëpër rrugë. Aktualisht po ndërtohet një marinë.

Vlora madje ka tërhequr interesin transatlantik: dhëndri i Donald Trumpit, Jared Kushner po punon për zhvillimin e një resort luksoz në veri të qytetit. Edhe pse zona është një rezervat natyror plot duna, pyje dhe flamingo, projekti në fakt është i pamundur.

Saranda është në shumë mënyra e kundërta e Vlorës. Edhe këtu ka det, shëtitore, një rrotë (e vogël) Ferris dhe shumë bare dhe restorante. Por niveli të kujton më shumë Mallorca 30 vjet më parë. Megjithatë, plazhet janë më të gjera dhe shumë më të përshtatshme për një pushim të lirë në plazh.

Në Kalanë e Lekuresit, dhjetë minuta lart në kodër, mund të shijoni një pije në tarracë dhe të shikoni perëndimin e bukur të diellit. Përndryshe, nuk duhet të bëni asgjë tjetër atje – si ushqimi ashtu edhe shërbimi nuk i kanë arritur ende standardet e Evropës Qendrore.

Midis Vlorës dhe Sarandës ka pothuajse 200 kilometra bregdet të bukur me destinacione për çdo shije. Në gjirin e vogël të Himarës ka një plazh dhe karkaleca shumë të mira në restorantin “Piazza”. Në Porto Palermo mund të vizitoni një bunker të madh nëndetësesh nga koha e komunizmit. Dhe nëse nuk ju pëlqen të flini, mund të shkoni në Durrës në veri ose Dhërmi në jug, ku çdo verë zhvillohen festa në plazh me muzikë elektronike dhe DJ.

Qyteti i rrënuar i Butrintit është një tjetër pikë kryesore. Edhe këtu është ndërtuar, siç mund të merret me mend, fillimisht nga grekët, pastaj romakët, më vonë bizantinët, venecianët dhe osmanët. Në këtë rast, megjithatë, ato janë fjalë për fjalë njëra mbi tjetrën: themelet e mureve të mëdha janë ndërtuar nga themeluesit e qytetit, shtresat mbi to nga pasardhësit e tyre.

Ka një amfiteatër, një forum, kulla mbrojtëse, ujësjellësa, tempuj grekë, banja romake, kisha të krishtera, të gjitha të folezuara së bashku dhe të rrethuara nga muret e qytetit. Në vitin 1992, UNESCO e shpalli Butrintin një qytet të trashëgimisë botërore.

Mund të kaloni orë të tëra duke u endur rreth rrënojave, të cilat tani ndodhen nën hijen e një pylli të vogël, dhe duke dëgjuar historitë e tyre: Thuhet se qyteti është themeluar nga Helenos, djali i mbretit Priam, i cili po ikte nga djegia e Trojës.

Më pas gjenerali romak Jul Cezari erdhi në Butrint më shumë se 2 000 vjet më parë dhe e shpalli atë një koloni veteranësh. Dhe në vitin 1959, kryeministri sovjetik Nikita Hrushovi vizitoi qytetin. Për ta bërë këtë, shqiptarëve iu desh të ndërtonin me nxitim një rrugë të re për në Sarandë, 30 kilometra larg.

Gjirokastra, “qyteti i gurit”, është gjithashtu një qytet i trashëgimisë botërore. Është emërtuar kështu sepse banorët e saj prej shekujsh kanë mbuluar çatitë e shtëpive të tyre me rrasa dhe pllaka të tjera guri. Këtu kanë lindur si diktatori Enver Hoxha, ashtu edhe shkrimtari më i famshëm i Shqipërisë, Ismail Kadare.

Gjirokastra ka edhe një kështjellë, e cila megjithatë është përdorur për një sërë qëllimesh interesante: fillimisht ishte kala, më pas burg dhe që nga viti 1971 strehohet Muzeu Kombëtar i Armëve. Në sallat dhe kazamatët, armët nga Lufta e Dytë Botërore po mbledhin pluhur dhe pëllumbat po bëjnë fole në një tank italian Fiat.

Kalaja përfshin gjithashtu rrënojat e një avioni amerikan T-33 që u detyrua të zbarkonte në mënyrë spektakolare në Shqipëri gjatë Luftës së Ftohtë. Në shenjë triumfi, shqiptarët ekspozuan makinën e padëmtuar në atë kohë në Gjirokastër. Fatkeqësisht, gjatë trazirave në vitin 1997, banorët e çmontuan avionin për të shitur pjesë ose për t’i përdorur ato si kolateral në negociatat me qeverinë.

Pjesa tjetër e Gjirokastrës është pothuajse plotësisht e zhvilluar për turizëm. Qyteti i vjetër i restauruar është i tejmbushur me dyqane të të gjitha llojeve, vendlindja e Hoxhës është një muze, dhe në çatitë e hoteleve më të mirë mund të hani ushqim të shkëlqyer dhe të shijoni pamjen e qytetit.

Ndryshe nga shumë vende të tjera, këtu ka edhe specialitete shqiptare, si mish pule me mbushje arre apo bukë në formë kërmilli e bërë nga mielli i qiqrave. Edhe kamarierët nuk janë plotësisht të sigurt nëse këto nuk janë në të vërtetë pjata turke. Ose italiane. Ose greke. Por, sinqerisht: kujt i intereson?

Këshilla dhe informacione:

Mbërritja: Ka fluturime direkte për në Tiranë nga shumë aeroporte gjermane, për shembull me Wizz Air, Eurowings ose Lufthansa, dhe më pas me makinë me qira. Ka edhe disa lidhje tragetesh nga Italia në Shqipëri, për shembull nga Brindisi në Vlorë.

Akomodimi: Ka një shumëllojshmëri hotelesh, bujtinash, shtëpi pushimi dhe apartamente në të gjithë Shqipërinë, duke filluar nga rreth 35 euro për natë nëpërmjet booking.com ose fewo-direkt.de. Në mes të Tiranës qëndron “International”, hoteli dhe qendra më e madhe e kongreseve të qytetit. Është rinovuar tërësisht në vitin 2018. Dhoma dyshe kushton nga 79 euro (tiranainternational.com). “Hotel Palace” ndodhet në Vlorë në Adriatikun, në qendër të qytetit dhe në këmbë nga plazhi Një dhomë dyshe kushton nga 65 euro (hotelpalace.al). Në Sarandë, hoteli me pesë yje “Butrinti” ofron pamje nga deti nga tarraca e pishinës, dhoma dyshe nga 98 euro, hotelbutrinti.al.

Udhëtime vajtje-ardhje: Organizatorët kanë në programin e tyre udhëtime të reja vajtje-ardhje, si Gebeco me “kultura dhe bregdeti i Shqipërisë”, të cilat mund të rezervohen nga 1995 euro duke përfshirë fluturimin (gebeco.de). Studiosus ofron turne dhjetëditor me guidë “Shqipëria me Maqedoninë e Veriut”, nga 2 075 euro duke përfshirë fluturimin, shtesë për dhomë teke nga 295 euro, studiosus.com. Hauser Exkursionen organizon turne 8-ditore trekking përgjatë bregut të Adriatikut, duke filluar nga 1 125 euro nëse udhëtoni vetë (hauser-exkursionen.de).