Shefja e Raiffeisen-it në Kosovë: “Kemi kohë që kemi problem me emigracionin”

Drejtorja menaxhuese e bankës më të madhe të Kosovës e sheh vendin në rrugën e duhur. Shteti duhet të krijojë kushtet kornizë që të rinjtë të qëndrojnë

Në një intervistë për gazetën „Der Standard“ të përshtatur nga portali Shtegu, ajo flet për rrjedhat në Kosovë.

Gjithçka është e pastër me gaz, raftet e librave mezi janë mbushur, dyshemeja është shtruar rishtas. Anita Kovaçiq u zhvendos në zyrën e saj të rinovuar dhe plot dritë në qendër të Prishtinës vetëm dy ditë më parë. Nga tavolina e saj, drejtoresha menaxhuese e filialit të RBI-së në Kosovë shikon nga Katedralja Nënë Tereza, selia e qeverisë dhe gjysma e pjesës tjetër të kryeqytetit të Kosovës.

STANDARD: Zonja Kovaçiq, kohët e fundit kemi marrë lajmin se Moska nuk është dakord për shitjen e degës ruse të RBI. Përfshirja e RBI-së në Rusi është kritikuar vazhdimisht në Austri. Si ua shpjegoni kosovarëve që banka “e tyre” vazhdon të operojë në Rusi?

Kovaçiq: Kjo është një pyetje që RBI mund t’i përgjigjet. Kjo nuk është një çështje për klientët tanë në Kosovë për momentin.

STANDARD: A nuk vuan marka nga kjo?

Kovaçiq: Ajo që mund të them është se marka Raiffeisen është e fortë në Kosovë dhe qëndron për përgjegjësi, inovacion dhe shërbim të shkëlqyer ndaj klientit.

STANDARD: Në vitin 2001, vetëm dy vjet pas Luftës së Kosovës, RBI mori përsipër Bankën Amerikane të Kosovës dhe e riemëroi atë. Pse austriakët investuan këtu kaq herët?

Kovaçiq: RBI kishte një strategji të qartë zgjerimi në Europën Juglindore, dhe Kosova nuk ishte përjashtim. Kishte nevojë për institucione që do të sillnin stabilitet financiar dhe standarde ndërkombëtare bankare në vend. Ne jemi banka më e madhe në Kosovë që nga viti 2015.

STANDARD: Austria është investitori i katërt më i madh dhe ka një prani shumë të fortë në vend. A janë ende të shqetësuar investitorët për situatën e sigurisë?

Kovaçiq: Nga perspektiva e një investitori, një treg nuk duhet të ofrojë vetëm potencial ekonomik, por edhe të jetë i sigurt. Vendi është gjithashtu tërheqës për investitorët për shkak të fuqisë punëtore të kualifikuar. Kosova ka një popullatë shumë të re me një etikë të lartë pune dhe aftësi shumë të mira të gjuhës angleze.

STANDARD: Megjithatë, shumë prej tyre largohen nga vendi. Çfarë duhet të bëjnë politikanët për të luftuar emigracionin?

Kovaçiq: Kemi kohë që kemi problem me emigracionin, sidomos në Gjermani dhe Zvicër. Regjimi pa viza për turistët kosovarë, i cili hyri në fuqi në fillim të vitit, e bën edhe më të lehtë aplikimin e të rinjve pranë kompanive të huaja. Në Raiffeisen ne jemi krenarë që jemi një punëdhënës popullor dhe ofrojmë një ofertë shumë konkurruese për punonjësit tanë me një mjedis pune modern dhe orar fleksibël pune. Përveç kësaj, shteti duhet të krijojë kushtet e nevojshme kornizë. Njerëzit largohen jo vetëm për arsye ekonomike, por edhe për arsye të tjera, si mundësi më të mira arsimimi ose bashkim familjar.

STANDARD: Gjermania dhe Austria janë në një situatë të vështirë ekonomike. Inflacion i lartë, pothuajse asnjë rritje. Si ndikon kjo në Kosovë?

Kovaçiq: Kosova nuk është e izoluar edhe zhvillimi ekonomik në Gjermani dhe Austri. Kosovarët që punojnë jashtë vazhdojnë të dërgojnë para në shtëpi. Nëse kursejnë më pak për shkak të inflacionit, kjo do të reflektohet edhe në shpenzime më të ulëta konsumatore në Kosovë. Përveç kësaj, kompanitë në vende si Kosova investojnë më pak kur ekonomia në vendet e tyre të origjinës dobësohet. Në përgjithësi, megjithatë, perspektivat për Kosovën janë të mira. Zhvillimi ekonomik është ngadalësuar disi, por kemi ende ritme rritjeje vjetore prej katër deri në pesë për qind.

STANDARD: BE vendosi sanksione ndaj Kosovës vitin e kaluar sepse qeveria ndërmori veprime më të ashpra kundër strukturave paralele serbe në veri të vendit. Fondet nuk do të paguhen për momentin. Çfarë do të thotë kjo për vendin?

Kovaçiq: Kosova e vlerëson shumë partneritetin e saj me BE-në, i cili ka qenë vendimtar që nga çlirimi i saj. Ndërsa vendi kërkon anëtarësimin në BE, mbështetja politike dhe financiare luan një rol kyç në forcimin e institucioneve dhe ekonomisë së Kosovës. Nga perspektiva ekonomike, BE-ja është gjithashtu një partner i rëndësishëm dhe kompanitë kosovare duan të rrisin eksportet e tyre, duke çuar në nivele më të larta prodhimi, më shumë vende pune dhe rritje. Në terma afatgjatë, BE-ja i ofron Kosovës një mundësi për ndryshim.

STANDARD: Kinezët po investojnë më shumë në vende të tjera të Evropës Lindore si Serbia dhe Hungaria. A është kjo çështje edhe në Kosovë?

Kovaçiq: Këtu tashmë ka investitorë kinezë, por vetëm në një shkallë të vogël. Investitorët nga Kina po kërkojnë tregje në të cilat mund të zgjerohen në mënyrë strategjike dhe të konsiderueshme. Kosova është ndoshta shumë e vogël dhe politikisht komplekse për ta për momentin.

STANDARD: Menaxheret femra janë më të pranishme në Kosovë se në shtetet e tjera të Ballkanit. Pse është kështu?

Kovaçiq: Më pyesin shpesh se si e përballoj ambientin maço në Ballkan. (qesh) Por Kosova është ndryshe, është shumë e hapur dhe ndërkombëtare. Kemi një presidente femër, shumë anëtare të qeverisë dhe si grua jam drejtuese e bankës më të madhe në vend. Këtë ua detyrojmë kryesisht amerikanëve, britanikëve dhe RBI-së, të cilët sollën kulturën perëndimore në vend. Në Raiffeisen ne jemi gjysmë gra dhe gjysmë burra në bord dhe gjithashtu në bankë. Ne nuk e planifikuam këtë, por u zhvillua natyrshëm përmes trajnimit dhe performancës së vazhdueshme. (Jakob Pflügl, Maximilian Härtinger, 14 shtator 2024)

Anita Kovaçiq (48) ka studiuar Banka dhe Financa në Universitetin e Mariborit. Ajo filloi karrierën e saj në Volksbank Slloveni dhe, pasi punoi në IBM dhe Erste Bank, u transferua në Raiffeisenbank International në 2008. Ajo punon për Raiffeisenbank Kosovë që nga viti 2018 dhe është Kryeshefe Ekzekutive (CEO) atje që nga viti 2021.