Nga Hilmi Gashi
Këshilli Federal është shprehur kundër nismës popullore “Për një të drejtë qytetarie moderne (Nisma për Demokraci)” – edhe pse vetë pranon problemet ekzistuese në procedurën e natyralizimit. Në një raport të publikuar paralelisht, ai përmend si pengesa kryesore kostot e larta, mungesën e transparencës dhe pasigurinë për rezultatin e procedurës.
Nisma për Demokraci ndërhyn pikërisht këtu: ajo kërkon një të drejtë qytetarie të bazuar në kritere objektive dhe që ofron mundësi të barabarta për të gjithë – pavarësisht të ardhurave apo prejardhjes. Tani përgjegjësia kalon te Parlamenti, i cili duhet të vendosë nëse federalizmi do të vazhdojë të lejojë procedura arbitrare apo do të hapet ndaj më shumë drejtësie.
Natyralizimi: një rrugëtim me pengesa
Dallimet mes kantoneve në trajtimin e natyralizimeve janë të mëdha. Këto hapësira kantonale çojnë në trajtime të pabarabarta dhe arbitrare – një realitet që Nisma për Demokraci synon ta ndryshojë. Ajo e respekton federalizmin, por kërkon rregulla të unifikuara, transparente dhe të drejta për të gjithë. “Nisma e thekson federalizmin si shtyllë të sistemit zviceran, por edhe shtetin ligjor pa arbitraritet”, thotë Arbër Bullakaj, bashkëkryetar i organizatës Aktion Vierviertel. Nisma e lë procesin në duart e kantoneve dhe komunave, por kërkon kritere të qarta që reduktojnë burokracinë, ulin kostot dhe e bëjnë procedurën të kuptueshme.
Unia: Natyralizimi nuk duhet të jetë çështje klasore
Edhe sindikata Unia kritikon qëndrimin e Këshillit Federal. Presidentja Vania Alleva thekson se veçanërisht njerëzit me të ardhura të ulëta – përfshirë shumë anëtarë të Unia-s – mbeten të përjashtuar nga e drejta për pjesëmarrje politike, edhe pse punojnë, paguajnë taksa dhe kontribuojnë në shoqëri. “Natyralizimi nuk duhet të jetë çështje parash”, thotë Alleva. Ajo kërkon heqjen e tarifave për natyralizim dhe paralajmëron që ndihma sociale nuk duhet të jetë kriter përjashtues automatik. Shkaqet për ndihmë sociale janë shpesh strukturore dhe nuk duhet të interpretohen si mungesë integrimi.
Ajo që nevojitet është një e drejtë për natyralizim në rast qëndrimi të përhershëm në Zvicër – dhe një listë kriteresh objektive që i japin fund arbitraritetit aktual. Nisma për Demokraci ndjek pikërisht këto qëllime. Ajo nuk e centralizon procesin, por kërkon rregulla të unifikuara, të drejta dhe të kuptueshme. Kështu reduktohet burokracia, ulen kostot dhe shmanget arbitrariteti.
Rendin tani e ka Parlamenti
Me qëndrimin e Këshillit Federal, përgjegjësia kalon tani te Parlamenti. Ekzistojnë shumë mundësi për të unifikuar, thjeshtuar dhe bërë më të drejtë procesin e natyralizimit. Unia u bën thirrje deputetëve që ta shfrytëzojnë këtë mundësi – për një të drejtë qytetarie që përfshin të gjithë njerëzit që jetojnë në Zvicër dhe që nuk e kthen natyralizimin në një çështje klasore.
Ja edhe vegza për nënshkrimin e peticionit:
