Maturantja shqiptare nga Zvicra Alena Misimi ka shkruar një libër për gjyshen e saj shqiptare

Në Shqipërinë komuniste: Alena Misimi shkroi historinë e gjyshes

Alena Misimi nga Bettwieseni në Zvicër shkroi një libër për gjyshen e saj për projektin e saj të vitit të fundit në Shkollës kantonale në Wil. Ajo mësoi histori që nuk i dinte më parë. Sot, 17-vjeçarja thotë: “Gjyshja ime është një grua tepër e fortë”.

Para se Alena Misimi të shkruante fletën e provimit përfundimtar, gjyshja e saj ishte thjesht gjyshja e saj. Dhjetë muaj më vonë, ajo thotë me admirim: “Gjyshja ime është një grua tepër e fortë. Më jep shpresë se ka gjithmonë një rrugë drejt lumturisë”.

Alena Misimi është 17 vjeçe, jeton në Bettwiesen dhe sapo ka përfunduar tezën e maturës në Shkollës kantonale në Wil. Në të, ajo tregon historinë e jetës së gjyshes së saj dhe analizon komunizmin në Shqipëri, i cili sundoi nën Enver Hoxhën nga viti 1944 deri në vitin 1991. Përveç pjesës teorike, ajo ka shkruar edhe një libër. Quhet „Nën Yllin e Kuq“ dhe titulli synon t’i referohet të kaluarës komuniste të Shqipërisë.

Dy shtëpi, një identitet

Alena Misimi është krenare për rrënjët e saj shqiptare – dhe po aq edhe për vendlindjen e saj, Zvicrën. Të dyja i përkasin asaj. Por ndonjëherë ajo ndjehet e ndarë mes kulturave: “Në Shqipëri jam zviceranja, në Zvicër jam shpesh shqiptarja”. Ajo tani ka mësuar ta shohë këtë dualitet si një pasurim. „Të dy vendet kanë një vend të fortë në zemrën time“. Zvicra përbën themelin e së ardhmes së saj, ndërsa Shqipëria i kujton vazhdimisht se kush është. Të jetosh mes këtyre botëve ndonjëherë është një sfidë, por edhe një dhuratë. „Më lejon të shoh më të mirën e të dyja kulturave dhe t’i kombinoj ato brenda vetvetes“.

Ajo e mori idenë për projektin e saj të vitit të fundit nga një mike e nënës së saj, e cila rekomandoi një libër për komunizmin në Shqipëri. Një fjali e autores ngjall kureshtjen e saj: «Shqiptarët janë një nga popujt më të vjetër në Europë, por vendi i tyre është një nga shtetet më të rinj. Të jesh kaq i vjetër dhe kaq i ri në të njëjtën kohë është një fatkeqësi e caktuar”. Alena Misimi fillon të vërë në dyshim të kaluarën e familjes së saj dhe bëhet kurioze. “E dija që gjyshja ime u rrit në varfëri. Por vetëm tani mësova se sa e vështirë ishte jeta e saj”.

Gjyshja e saj, të cilën ajo e quan me dashuri „Nana“, u hap me të. Për muaj të tërë ata flasin në telefon dhe bëjnë biseda të gjata përmes FaceTime, shkruan „Taggblat“. “Nana ime jeton në Shqipëri dhe Itali, kështu që ne bëmë gjithçka në mënyrë digjitale”. Në librin e saj ajo e përshkruan gjyshen e saj si gruan më të guximshme në fshat. Ajo është rritur në një rajon malor të Shllakut dhe ka shtatë vëllezër e motra. “Ajo duhej të kapte gjarpërinjtë – jo helmues, por të rrezikshëm. Ndonjëherë ajo nuk mund të shkonte në shkollë për shkak të kësaj”.

Dedikimi për librin e saj tregon se sa e admiron gjyshen: “Për gjyshen Sofije, e cila na tregoi se shpresa mund të lulëzojë edhe nën hijen e padrejtësisë më të madhe”.

“Ajri në Shqipëri është ndryshe”

Ndërsa miqtë e Alena Misimit udhëtojnë për në Itali apo Spanjë për pushime, ajo tërhiqet nga atdheu i saj Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut çdo vit. Por ky nuk është problem për 18-vjeçaren: vit pas viti ajo pret me padurim pushimet verore. Dy javë me familjen e nënës së saj në Shqipëri, dy javë në Maqedoninë e Veriut me familjen e babait të saj. Ajo është e lumtur që pranon udhëtimin 24-orësh me veturë nëpër gjysmën e Europës. “Unë e di çdo ndalesë, çdo pamje përgjatë rrugës. Sapo arrijmë në Shqipëri, ajri ndjehet ndryshe”.

Kur mbërrijnë atje, familja i priste tashmë në kopsht. Tezet e saj janë të parat që e përqafojnë, vëllai i saj i vogël vrapon te xhaxhai i tij – dhe nëna e saj bie në krahët e nënës së saj.

Ndryshimi në verë

Por verat kanë ndryshuar. Tezet e saj tani jetojnë me gjyshërit në Itali. “Shtëpia është ende në këmbë, por nuk ndjehet më njësoj. Aroma e njohur është zbehur, dhoma e tezeve është bosh. Edhe kopshti, dikur i kujdesur me dashuri, duket i shkretë”. Ajo që i mungon më shumë është gjyshi i saj në shkallë. Ndërkohë ai e ka lënë duhanin.

Shqipëria ishte gjithmonë një vend lumturie për të – derisa e kuptoi se nuk ishte vetëm vendi, por njerëzit, transmeton portali Shtegu. Sot ajo mezi pret të vizitojë familjen e saj në Itali. “Shtëpia nuk është një vend. Shtëpia është aty ku është familja ime. Dhe për sa kohë ta mbaj në zemër, Shqipëria do të mbetet pjesë e imja”.

Historia duhet të jetë e aksesueshme për të gjithë

Për dhjetë muaj, Alena Misimi u zhyt thellë në historinë e familjes së saj dhe Shqipërisë. Ajo analizoi efektet e regjimit komunist dhe shqyrtoi zhvillimet. Ajo e kaloi punën e saj me ngjyra. Tani po afrojnë provimet përfundimtare. Hapi tjetër vijon: një pozicion në Thurgauer Kantonalbank – në përputhje me fokusin e saj në ekonomi në shkollën kantonale. “Ndoshta do të shkoj në Universitetin e St.Gallenit më vonë. Por së pari duhet të kaloj provimet e mia”.

Gjyshja, gjyshi, hallat dhe dajët e saj nuk flasin gjermanisht. Ndaj Alena Misimi do ta përkthejë vetë librin në shqip. Nëna e saj përkthen për të afërmit e saj që flasin italisht – ajo flet rrjedhshëm italisht. Në këtë mënyrë, historia e saj merr jetë në të gjitha gjuhët që lidhin familjen e saj.