Ku jetojnë shumica e njerëzve nga Kosova në Aargau – dhe pse votat e tyre atje kanë peshë në zgjedhjet

Një numër veçanërisht i madh i kosovarëve jetojnë në Aargau, siç tregon një analizë e të dhënave. Tre persona me rrënjë në vendin ballkanik shpjegojnë pse votojnë atje. Njëri bëri fushatë për kryeministrin Albin Kurti. Ende nuk janë numëruar votat e diasporës

Të dielën, populli i Kosovës zgjodhi parlamentin e ri. Partia qeverisëse nacionaliste e majtë e kryeministrit Albin Kurti, Vetëvendosje, mbetet forca më e fortë. Megjithatë, ndoshta nuk do të mjaftojë për një shumicë absolute – ndryshe nga zgjedhjet e fundit të vitit 2021. Ende nuk janë numëruar të gjitha votat, sidomos ato të diasporës. Këtë e konfirmon Driton Kryeziu.

Dyshtetasi zvicerano-kosovar nga Endingeni është anëtar i Vetëvendosjes dhe ka bërë fushatë për vota në Aargau. Ai ka udhëtuar në Kosovë për zgjedhjet. Zyra qendrore zgjedhore ende është duke i kontrolluar rezultatet nga komunat, thotë Kryeziu. I thanë se do të duhen edhe dy javë derisa të numërohen votat e diasporës.

Këto zëra nuk duhen nënvlerësuar: rreth një e treta e të gjithë votuesve me të drejtë vote në Kosovë jetojnë jashtë vendit, nga të cilët rreth një e dhjeta, ose rreth 250 000 njerëz, jetojnë në Zvicër – shumë prej tyre në Aargau.

“Aargau është Kosova e Zvicrës”, ishte titulli në Blick 2023. Arsyeja: shumë nga komunitetet në të cilat jetojnë përqindja më e lartë e kosovarëve ndodhen në Aargau. Aktualisht janë gjashtë në top 10, siç tregon një analizë e shifrave të fundit nga fundi i vitit 2023: Leibstadt, Reinach, Böttstein, Birr, Spreitenbach dhe Döttingen. Leibstadt kryeson në Zvicër me një përqindje prej 9.7 për qind.

Megjithatë, të dhënat e disponueshme mbulojnë vetëm një pjesë të komunitetit kosovar, pasi nuk përfshihen qytetarët e natyralizuar. Vetëm në vitin 2023, kishte rreth 250 njerëz në Aargau. Kryeziu thotë se 22 nga 30 familje në komunitetin e tij tani janë natyralizuar. Megjithatë, ai konfirmon tablonë e përgjithshme se komuniteti është i përfaqësuar fuqishëm, veçanërisht në Zurzibiet, Wynental dhe rreth Spreitenbach.

Në të gjithë Zvicrën, në zgjedhje morën pjesë rreth 27 000 kosovarë. “Së paku 7000 vota vijnë nga Aargau”, thotë Kryeziu. Me një grup mbështetësish të partisë, ai organizoi aktivitete të fushatës zgjedhore në Klingnau, Neuenhof dhe Birr. Në Klingnau, ai ftonte të interesuarit në dyqanin e tij elektrik Driton Tech gjatë fundjavave. Ai u shpjegoi se si të regjistroheshin.

Vetë Kryeziu është i bindur se Kurti është njeriu i duhur, sidomos për faktin se është i pari që merret me problemin madhor të korrupsionit. Kjo është arsyeja pse ai vetë u aktivizua politikisht: «Gjatë festave gjithmonë kam vënë re se sa të mëdha janë dallimet midis të pasurve dhe të varfërve. Politikanët me një pagë mujore prej 1 500 frangash ndërtojnë dyqane dhe shtëpi me vlerë disa qindra mijëra franga. Si mund të jetë kjo?”, thotë ai për „Aargauer Zeitung“.

Kosovarët jashtë vendit janë më të pavarur nga përpjekjet e elitës së vjetër politike për të ushtruar ndikim – dhe mbi të gjitha, ata i kanë përjetuar vetë përfitimet e një demokracie funksionale, thotë Kryeziu. “Qëllimi im është që në një moment në Kosovë të ketë një standard jetese të ngjashëm me atë në Zvicër.

Ujdhesa Shabani ka votuar për herë të parë, transmeton portali Shtegu. Shkak kanë qenë prindërit e saj, thotë studentja, e cila aktualisht po kryen praktikën në këtë gazetë. „Ishte një temë e madhe në shtëpinë tonë, u bëra i vetëdijshëm për rëndësinë e saj“.

Ujdhesa ka lindur në Zvicër dhe aktualisht nuk mund ta imagjinojë të jetojë në Kosovë. Ajo hodhi votën e saj kryesisht për familjen e saj të gjerë në vendin ballkanik. „Unë dua që ata të jenë mirë“, thotë banorja e Erlinsbach. Në vend, shumica e njerëzve e konsiderojnë Kurtin si opsionin e tyre më të mirë. Mbi të gjitha, të afërmit mendonin se ai kishte rritur mbështetjen financiare të shtetit.

Ardiana Mustafa është aktive në një parti borgjeze – megjithatë ka votuar për Kurtin dhe Vetëvendosjen e tij. Shqiptarja nga Zofingeni kandidoi për FDP për herë të parë në zgjedhjet e Këshillit të Madh në vjeshtë. Profesionalisht, ajo drejton shërbimet sociale në Zurzach dhe punon si përkthyese gjyqësore. “Fokusi im është në Zvicër, kam lindur këtu dhe jam aktiv politik. Por në këto zgjedhje i thashë vetes: çdo votë ka rëndësi”, thotë ajo.

Kurti ishte i pari që nisi ndryshime të mëdha. Ai promovoi zhvillimin ekonomik dhe ishte i përkushtuar ndaj drejtësisë sociale dhe mbrojtjes së mjedisit. “Nëse ai ndalet tani, e gjithë kjo nuk mund të përfundojë”, thotë Mustafa. Për ta, çështja e kartës së anëtarësisë partiake do të lindë më vonë. Ajo shpreson se ai mund të formojë një qeveri – edhe me votat e diasporës – pa pasur nevojë të mbështetet te opozita.