Shoqata „Bashkimi“ në Uster është bastioni i shqiptarëve në Zvicër

KTHIM NDËR VITE

Kosovarët, shqiptarët dhe maqedonasit përfaqësojnë një pakicë të fortë në rajonin e Usterit. Me kalimin e viteve, nevojat e tyre kanë ndryshuar në mënyrë dramatike

Kurse për të moshuar, mësime, grupe vallëzimi dhe forume në internet. Popullsia shqiptare në rajon di të ndihmojë vetveten dhe është e përfaqësuar fuqishëm në publik. Së fundi, njerëzit nga Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia, të cilët kryesisht identifikohen si shqiptarë, formojnë një pakicë të fortë në komunitete si Wetzikon, Wangen-Brüttisellen ose Dübendorf. Në Volketswil, për shembull, të tre kombet përbëjnë pothuajse pesë përqind të popullsisë. Por gjithashtu përgjatë linjës hekurudhore Dübendorf–Hinwil ka një numër mbi mesataren e njerëzve nga këto kombe në krahasim me mesataren kantonale. Dhe shifrat përfshijnë vetëm një pjesë të shqiptarëve që figurojnë në statistika si zviceranë në gjeneratën e dytë dhe të tretë. Të integruar në shoqëri ata që ikën nga lufta e Kosovës në vitin 1999 kanë kohë që janë integruar në shoqëri. Pika qendrore e rajonit është shoqata Bashkimi në Uster. Klubi është më i njohur për grupin e tij të vallëzimit, i cili shpesh performon në festivale folklorike në rajon. Por angazhimi i anëtarëve po zhvendoset në përputhje me nevojat e komunitetit. Për shembull, Bashkimi dëshiron të ofrojë kurse online për të moshuarit në të ardhmen.

Nga ndihma e luftës në kujdesin kulturor

Krahasuar me kantonet e tjera, rajoni ka një numër mbi mesataren e shqiptarëve. Me kalimin e kohës, nevojat e tyre kanë ndryshuar në mënyrë dramatike. Organizatat si Shoqata Kulturore Shqiptare Bashkimi në Uster e marrin parasysh këtë me ofertat e tyre.

Gjysma e hapësirës së shitjes me pakicë në qendrën tregtare Uschter 77 është bosh, dhe në gjysmën tjetër dyqanet aktualisht po mbyllin hyrjet me dyer xhami. Vetëm në katin e parë të Stella del Centro, Bekim Bajraktari dhe Guximtar Alushi po gërmojnë dosjet, shkruan gazeta „Zueriost“. Të paktën një herë në javë, në lokal mund të takoni dy shqiptarët. Në fakt ata janë zviceranë, edhe pse Bekimi ka lindur në Kosovë dhe Guximtari në Maqedoninë e Veriut. Sido që të jetë, ata që nga fillimi i vitit janë në bordin e shoqatës kulturore shqiptare Bashkimi, me seli në Uster, me Bekimin zëdhënës për shtyp dhe Guximtarin kryetar. Shoqata është pika e kontaktit për shumë komunitete në rajon për të gjitha llojet e “shqetësimeve shqiptare”.

Lista e gjërave për të bërë duket e pafundme. Statutet duhet të përkthehen në gjermanisht, faqja duhet të përkthehet, trashëgimitë e ish-anëtarëve duhet të menaxhohen dhe të krijohen oferta të reja për komunitetin shqiptar. Kryetari dhe zyrtari për shtyp i Bashkimit mund të punonin lehtësisht me orar të plotë për shoqatën dhe rreth 140 familje që janë anëtarë. Ata gjithashtu takohen disa herë në javë në ambientet e klubit të tyre. “Ne kemi kuti të grumbulluara me dosje nga 26 vjet histori të klubit. Duhet të dixhitalizojmë gjithçka”, thotë Bekimi, një specialist i IT nga Walliselleni.

Përkushtuar fuqishëm ndaj komunitetit shqiptar në rajon: Guximtar Alushi dhe Bekim Bajraktari nga shoqata Bashkimi në Uster

„Shumë mirë i integruar“

Por puna më e madhe për momentin është rinovimi i ambienteve të klubit. Kjo duhet të jetë e orientuar drejt ofertave të reja. “Ne duam të dizajnojmë ambientet e klubit në mënyrë që të mund ta përdorim hapësirën në mënyrë fleksibël”. Për shembull, për kurset e përkujdesjes për nxënësit e shkollës. Ose për të moshuarit që duan të mësojnë se si të përdorin celularët ose e-banking.

Edukimi mediatik për të moshuarit? Nuk është gjëja e parë që dikush do të lidhte me një shoqatë kulturore shqiptare. Por nevojat e popullatës shqiptare kanë ndryshuar në mënyrë dramatike, thotë Guximtari. “Para, gjatë dhe pas luftës së Kosovës, fokusi ishte ndihma e familjarëve në vendlindjen e tyre të vjetër. Por gjeneratat e reja duan të mbështesin njëri-tjetrin dhe të ruajnë kulturën dhe gjuhën”, thotë Guximtari. Shumë fëmijë shqiptarë sot mezi flasin më gjuhën e vjetër amtare, prandaj shoqata ofron edhe kurse shqipe në shkolla për të interesuarit. Guximtari i vlerëson autoritetet: “Ne jemi ndjerë gjithmonë shumë mirë dhe jemi integruar shumë mirë në qytet”.

BMW nuk ka më rëndësi

Fazli Shoshi nga Usteri gjithashtu konfirmon se nevojat e popullatës shqiptare kanë ndryshuar. Në të kaluarën shqiptarët silleshin më në mënyrë introverte. “Shumë që erdhën direkt nga lufta kishin vështirësi me situata të reja. Frika dhe trauma i kanë bërë ata të distancohen nga zviceranët dhe kombësitë e tjera – ndonjëherë me dhunë”, thotë studenti 24-vjeçar i administrimit të biznesit. “Të rinjtë e sotëm kanë prioritete të tjera: arsimim, punë të mirë, pavarësi. BMW si një simbol statusi nuk ka më shumë rëndësi sot“.

Ndryshimin e vë re edhe Fazli Shoshi në rrjetet sociale. Atje, rreth 60,000 anëtarë nga Zvicra, por edhe nga Gjermania dhe Austria, lidhen me grupin “Du bisch en Albaner erscht wenn” (Ti je shqiptar vetëm nëse…). Ndërsa fotot dhe makinat e pushimeve dikur ishin të gjithëpranishme, sot grupi ofron kryesisht këshilla për çështje ligjore, viza, përkthime e të ngjashme.

Shqiponja dykrenore neutrale

Fazliu thotë se të rinjtë shqiptarë në rajon ndërlidhen kryesisht përmes internetit. E njeh edhe klubin Bashkimi. Por mbi të gjitha nga grupi i vallëzimit shqiptar, i cili performon në evente të shumta në rajon. Në fund të fundit, kërcimi ofron një platformë neutrale ku të gjithë shqiptarët mund të takohen. Kur në vitin 1993 u themelua shoqata, ajo shënoi neutralitetin e saj fetar dhe politik në flamurin e saj të kuq me shqiponjën dykrenore. Plotësisht në përputhje me emrin e klubit Bashkimi, që në gjermanisht do të thotë „Union“.

Një nga bashkëthemeluesit ishte Bajram Kllokoqi, i cili tani jeton në Mönchaltorf, transmeton portali Shtegu. Aty popullsia shqiptare nuk dallohet nga statistikat. Por kjo nuk e pengoi Bajramin të themelonte shoqatën Atdheu. Në parim, Bashkimi, të cilin e drejtoi për dymbëdhjetë vjet, është plani i klubit të tij të ri. Atdheu ka një qëndrim edhe në ngjarjet në fshat, siç është Chilbi “Qëllimi ynë është që njerëzit të ndërlidhen dhe të integrohen në shoqëri”, thotë Bajrami.

Ngjashëm me popullsinë italiane, popullsia shqiptare duket se është integruar në strukturat e Zvicrës gjatë dekadave pas një zhurme fillestare – nga posterat me thika e deri tek aksidentet me shpejtësi. Me gjithë përpjekjet e Guximtarit, Bajramit dhe të tjerëve, lidhja me kulturën e prindërve nuk do të humbasë kaq shpejt. Banorët e Wagerenhofit janë të zënë me përgatitjet për festivalin e fshatit të kësaj fundjave.

Majat në Volketswil dhe Wetzikon

Komuniteti shqiptar është i fortë në rajon. Shqiptarët e identifikojnë vetveten kryesisht përmes gjuhës – dhe rrjedhimisht përtej tre kufijve dhe feve kombëtare. Përqindja më e madhe, megjithatë, është ajo e kosovarëve dhe rrjedhimisht e shqiptarëve me besim mysliman. Sipas një analize të Entit Statistikor në mes të korrikut, komunitetet e grumbullimit në veri të Cyrihut (Schlieren, Regensdorf) dhe ato komunitete përgjatë linjës hekurudhore Dübendorf-Hinwil janë të banuara mbi mesataren nga njerëz të nacionalitetit kosovar. Vlerësimet nga Zyra e Statistikave për ZO/AvU tregojnë kulmin në komuna të veçanta bazuar në shifrat më të fundit nga Zyra Federale e Statistikave nga viti 2018. Në Wetzikon, 2.5 për qind e popullsisë janë kosovarë, që është më shumë se dyfishi i mesatares kantonale prej 1.2 për qind, dhe Volketswil është madje 3 për qind e populluar me kosovarë. Megjithatë, shifrat mbulojnë vetëm një pjesë të komunitetit shqiptar. Statistikat kategorizojnë popullsinë e huaj sipas kombësisë. Megjithatë, shumë njerëz me origjinë shqiptare, sidomos në brezin e dytë dhe të tretë, janë natyralizuar.

Prandaj mund të supozohet se përqindja e njerëzve me origjinë shqiptare është shumë më e lartë. Përveç kësaj, popullsia shqiptare vjen nga tre kombe: Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut. Nëse i shtoni këto së bashku, do të merrni pothuajse 5 për qind të popullsisë në Volketswil. Wangen-Brüttisellen, Rüti, Wald dhe Wetzikon janë gjithashtu në rreth 4 për qind. Megjithatë, këtu mund të përfshihen edhe grupe që nuk identifikohen si shqiptarë.