RISI NË ZVICËR: Nuk do të dëbohen më personat me inteligjencë të cekët

11:06:32                2019-06-17

Gjykata Federale ndaloi dëbimin e një kosovari, sepse autoritetet kanë sqaruar shumë pak, nëse personi me inteligjencë të cekët mund të ballafaqohet në vendlindjen e tij.

Jeta e tij nuk është shkoi siç është më së miri. Kosovari 32-vjeçar kalon nga një punë e përkohshme në tjetrën, merr ndihmë sociale dhe futet në borxhe. Ai nuk ka përfunduar ndonjë shkollim, psikikisht ai është goditur, inteligjenca e tij është e kufizuar.

Sipas një raporti psikiatrik, ai bën mundime masive në lexim, kuptimin e tekstit dhe llogaritje. Një provë e IQ-së zbuloi se statusi i tij i zhvillimit ishte si i një fëmije 9-12 vjeçar. Njeriu nuk mund të merret me punët e tij financiare, për të duhet të përkujdeset ndokush.

Në një përpjekje të parë, IV atij i refuzoi pensionin, shklruan „Watson“, përcjell Shtegu.com. Me partneren e tij floktare austriake, ai ka dy fëmijë. Më i vogli vuan nga një defekt të zemrës dhe trisomi 21.

Kjo nuk është e gjitha. Kosovari, i cili në Zvicër erdhi në moshën shtatvjeçare si pjesë e bashkimit familjar, u dënua në mënyrë të përsëritur, duke përfshirë edhe delikte të shumtë. Dënimin më të ashpër ia shqiptoi Gjykata e Apelit të Bazelit, në prill të vitit 2014. Ajo e dënoi kosovarin me një dënim me burg prej dy vitesh për sulm dhe rrezikim të jetës dhe shëndetit të të tjerëve.

Gjykata e konsideroi të dëshmuar se ai dhe shokët e tij, në tetor të vitit 2012, në Bazel e kishin sulmuar një grup tjetër personash. Njëra viktimë pësoi fraktura të ndrshme, kafkë të thyer dhe një dëmtim traumatik të trurit, njofton Shtegu.com. Pa ndihmë të menjëhershme mjekësore, ai do të kishte vdekur. Kosovari mohoi të ketë marrë pjesë në sulm. Gjykata Federale refuzoi ankesën e tij kundër vendimit.

Zyra për Migracion e Kantonit të Bazel-Landschaft ia tërhoqi lejen e qëndrimit në gusht 2015. Ai arriti në një efekt pezullues, por Gjykata Kantonale e Bazelit ia konfirmoi dëbimin në korrik të vitit të kaluar.

Me një vendim të 27 majit, Gjykata e Lartë Federale e anuloi dëbimin e njeriut me një arsye interesante: „Me një moshë inteligjente që iu përket atyre të moshës prej 9 deri në 12 vjeaçare, ai do ta ketë të vështirë ta gjente vetveten në vendlindjen e tij dhe të fillonte një jetë të re“. Me fjalë të tjera, kosovari nuk është mjaft i zgjuar për ta zotëruar jetën në Kosovë.

Fakti që një koeficient shumë i ulët i inteligjencës i pengon të huajit të deportohet është një risi. As Asociacioni i Zyrave të Emigracionit Kantonal as Sekretariati Shtetëror për Migracion (SEM) nuk kanë njohuri për raste të ngjashme.

Shënimet SEM, megjithatë, thonë se personat me aftësi të kufizuara mendore ose fizike përgjithësisht konsiderohen të jenë veçanërisht të pambrojtur. Në raste të tilla, pengesat për largim janë më të larta. Gjykata Federale kritikon Gjykatën Kantonale të Bazelit për mosshqyrtimin e mjaftueshëm nëse në Kosovë, personi në fakt ka qasje në një rrjet social që mund të kujdeset për të. Përveç kësaj, ai ka vetëm aftësi orale modeste shqiptare.

Për sa kohë që autoritetet e Bazelit nuk i kishin sqaruar pasojat e dëbimit me ndihmën e kosovarëve, nuk ishte e mundur një vlerësim i drejtë i vendimit të largimit. Gjykata kantonale duhet të dëgjojë edhe partneren e burrit me urdhër të Lozanës. Në fund të fundit, bëhet fjalë për çështjen nëse e drejta për jetë familjare duhet të peshohet më lart, se interesi i shoqërisë për të nxjerrë një vepër penale të shumëfishtë.

Gjykata Kantonale argumentoi se natyra e krimit ishte bërë gjithnjë e më serioze. Rreziku i rikthimit ishte i konsiderueshëm. Kosovari përbënte një kërcënim për rendin dhe sigurinë publike. Edhe pas revokimit të lejes së qëndrimit, ai kishte kryer edhe më tej delikte.

Në fakt, në prill 2017, ai mori një urdhërndëshkim, sepse ai po udhëtonte me veturë me shpejtësi prej 117 km/h në vend të 80-ave të lejuara. Në fund të fundit, anëtarët e familjes së tij mund ta vizitojnë atë në Kosovë dhe të komunikojnë me të përmes Skype.

Në verën e vitit 2017, ai qëndroi në Kosovë. Megjithatë, anëtarët e familjes së tij që jetojnë në Zvicër e morën sërish në Zvicër, sipas avokates të tij, sepse ai nuk mund të jetonte në mënyrë të pavarur. Për shkak të klaustrofobisë dhe çrregullimit të panikut, ai nuk mund të lihet i vetëm për arsye sigurie.