Një kërkim kinematografik i Onkelejd Llucës për rrënjët e veta

Dashuri, shtëpi, migrim: Në filmin e tij rrugor „Deti është parajsë“, regjisori Onkelejd Lluca na dërgon në një udhëtim të egër dhe romantik nëpër vendin e tij të lindjes, Shqipërinë. I është dashur të udhëtojë edhe për filmin, thotë ai në intervistë për „hessenschau.de“

Bëhet fjalë për shtëpinë, familjen dhe çrrënjosjen: “Deti është parajsë” quhet filmi i ri i regjisorit shqiptar nga Frankfurti Onkelejd Lluca. Në të, regjisori dhe skenaristi me origjinë shqiptare trajton tema që e shqetësojnë intensivisht si privatisht ashtu edhe profesionalisht.

Filmi i dytë i Llucës është një film rrugor që fillon në Bahnhofsviertel të Frankfurtit dhe na çon në një Shqipëri që regjisori mundi ta rizbulonte edhe vetë, siç shpjegon ai në intervistën për hessenschau.de.

hessenschau.de: “Deti është qielli” është filmi juaj i dytë artistik. Si ju lindi ideja për këtë film rrugor?

Onkelejd Lluca: Pika e nisjes është një histori personale. Kisha shumë kohë që nuk e kisha vizituar Shqipërinë, vendin ku linda. Kam emigruar në Gjermani me familjen time kur isha pesë vjeç dhe kisha humbur disi lidhjet me pjesën e familjes që jeton ende atje.

Për shembull, unë nuk e kisha parë gjyshin për dhjetë vjet. Një ditë para se ai duhej të na vizitonte në Gjermani, ai vdiq nga një atak në zemër.

Kjo ishte pika fillestare për të thënë: Kjo është historia që dua të tregoj më pas. Bëhet fjalë për çrrënjosjen, për shtëpinë, për familjen, për migrimin dhe mbi të gjitha për njerëzimin.

hessenschau.de: Udhëtimi në film shkon nga Frankfurti në Shqipëri. Sa Frankfurt ka në ju dhe në këtë histori?

Lluca: Epo, para së gjithash, pavarësisht prejardhjes sime, gjithmonë e quaj veten si një “Frankfurter Bubb”: Unë jam rritur këtu, shtëpia ime është këtu. Kompania ime e prodhimit është nga Frankfurti, si dhe distributori i filmit. Në Frankfurt për një kohë të gjatë jetoi edhe aktorja kryesore Ariana Gansuh.

Por mbi të gjitha, mjedisi në të cilin protagonisti lëviz në film është një temë Frankfurt. Detyra e tij është të detyrojë qiramarrësit të heqin dorë nga qiratë e tyre të vjetra. Përdoret edhe dhuna ose supozohet se minjtë futin zyrën e rendit publik në shtëpi.

Është padyshim një çështje e Frankfurtit që është shumë e vështirë të gjesh hapësirë ​​jetese. Ne luajmë me faktin se protagonisti lëviz këtu në Gjermaninë e ftohtë dhe të pasur në një botë mjaft të zymtë dhe të errët – dhe më pas përfundon në Shqipërinë e ngrohtë e të varfër, ku mund të gjejë përsëri rrënjët e tij.

hessenschau.de: Frankfurti është shtëpia e shumë kombësive të ndryshme. A është kërkimi i rrënjëve një temë unifikuese?

Lluca: Po, çdo migrant që është rritur me dy ose tre kultura do ta mbajë gjithmonë këtë çështje me vete derisa ta zgjidhë.

Për mua ishte e rëndësishme që protagonisti të mund të ndeshej me shumë njerëz, situata dhe vendin gjatë këtij udhëtimi, në mënyrë që të fillonte të merrej me këtë vend – dhe rrjedhimisht me rrënjët e tij.

Dhe se atij i kujtohet se çfarë do të thotë të përjetosh dashuri. Gjëra themelore që ai duket se i ka harruar.

Fotografia tregon pesë persona në një tavolinë ngrënieje. Një djalë i vogël me flokë gështenjë të gjatësisë mesatare dhe dugare ulet në ballë krevati. Ai shikon kokë më kokë në kamerë. Në të majtë të tij janë një burrë me flokë të shkurtër të errët dhe një kashtë dhe një grua me flokë të gjatë të errët. Në anën tjetër ulet një burrë i moshuar me flokë gri. Ai vesh një këmishë blu të hapur me një pulovër blu mbi të. Pranë tij ulet një burrë më i ri me mjekër treditore, një kapak të sheshtë dhe një pulovër mbi këmishë. Në tavolinë ka gota, një karafe me ujë dhe pjata me feta bukë.

hessenschau.de: Si u përgatitët për filmin?

Lluca: Kam shkuar në një udhëtim dy javor nëpër Shqipëri në 2019 për t’u përgatitur për këtë film. Dhe pastaj u dashurova përsëri me këtë vend dhe me njerëzit dhe kulturën që gjithmonë i kisha larguar ose nuk doja të merresha.

Shqipëria nuk ka pasur gjithmonë një reputacion kaq të madh si një destinacion i mrekullueshëm pushimesh si tani. Kishte edhe ato, për mendimin tim, klishe budallaqe që ne i dimë nga filmat amerikanë. Doja ta prishja atë.

hessenschau.de: Ka një vend në film ku fëmijët kujdesen për vetveten, ku gjithçka është shumë e bazuar në solidaritet. Çfarë do të thotë ky vend utopik?

Lluca: Unë jam një adhurues i madh për të parë poezi në film. Unë jam një romantik dhe më pëlqejnë tema si dashuria dhe humanizmi. E kisha të qartë që herët se nëse filmi do të ishte një film rrugor, do të duhej të përfundonte në një mënyrë që as që mund ta imagjinonim në fillim.

Por unë në fakt lexova një herë në një raport për Rumaninë për një vend ku shumë fëmijë rriten vetëm sepse prindërit e tyre kanë emigruar dhe po përpiqen të gjejnë punë në Evropë. Mendova për këtë.

Në foto shfaqen dy persona në një makinë. Në sediljen e shoferit ulet një burrë me flokë të errët, të gërshetuar dhe mjekër. Ai ka veshur një këmishë të errët dhe njërën dorë e ka në timon. Vështrimi i tij kthehet nga pasagjeri i tij, një grua me prejardhje aziatike e veshur me një bluzë kaki dhe një bisht. Ajo e shikon me një buzëqeshje të lehtë në fytyrë.

hessenschau.de: Si erdhët me aktorët për filmin tuaj? E kishit tashmë në mendje kur po shkruanit skenarin?

Lluca: Ishte një përzierje. Ne luajmë aktorët dytësorë. Por kur bëhej fjalë për rolin e Leonit, protagonistit mashkull, u bë e qartë për mua shumë shpejt se kush do të ishte.

Dhe gjithashtu me kryesimin e femrës. Unë kisha punuar tashmë me Ariana Gansuh. E kisha imagjinuar gjithmonë një fotoreportere gjermane në Shqipëri, por nga jashtë nuk duket aq tipike gjermane. Ariana ka një prejardhje aziatike dhe ka lindur në Mongoli.

Aktori ynë kryesor Blerim Destani është gjermano-shqiptar dhe përzgjedhja e aktorëve që flasin gjermanisht dhe shqip nuk është aq e madhe. Ashtu si Ariana, edhe Blerimi ka një karizëm të veçantë. Dhe të dy janë aktorë të shkëlqyer që më pëlqen shumë t’i shikoj në punë. (përshtatur nga Shtegu.com)