Lindja e një miqësie të re: Pajtohen Partia SVP dhe kosovarët „që i thernin zviceranët“
11:11:35 2019-05-15
Partia zvicerane SVP, nuk ka reputacion se ka ndonjë marrëdhënie shumë të tensionuar me kosovarët në Zvicër. Pikërisht eksponentët e kësaj partie kanë vendosur me vendosmëri ngritjen e një Oda Tregtare Kosovë-Zvicër. Kësaj të mërkure do të festohet.
Formalisht, Oda Tregtare Kosovë-Zvicër ekziston që nga vjeshta e kaluar. Megjithatë, akti solemn i themelimit do të mbahet kësaj mërkure Në një restorant të thjeshtë me një boëling dhe sallone të veçantë në Schlieren, në periferi të Cyrihut, pritet një marrëveshje e madhe politike. Ardhjen e tyre e kanë paralajmëruar edhe dy ministra nga shteti më i ri i Europës: ministri i Jashtëm Behgjet Pacolli dhe ministri i Ekonomisë Valdrin Lluka. Këshilltari federal zviceran Guy Parmelin gjithashtu insiston në mbajtjen e një fjalimi në ceremoni.
Një hollësi është e habitshme për organizatën e re: Përfaqësuesit e SVP-së luajnë një rol dominant si ndihmës akusherë. Këshilltari nacional Alfred Heer do të veprojë si konsulent. Dhe në këshilllin tre anëtarësh, të përbërë edhe nga anëtari Hans Egloff, president i shoqatës së pronarëve të shtëpive, gjendetnjë këshilkltar tjetër nacional i SVP-së. Kjo gjë irriton pasi SVP nuk ka treguar gjithmonë simpati ndaj kosovarëve të Zvicrës, për shembull në parullën e zgjedhjeve që paralajmëronin përfaqësuesit e dhunshëm të shtetit ballkanik. Por Oda Tregtare e sheh veten si një organizatë politike neutrale. Ajo ka të bëjë me afarizëm.
Por, si ndodhi që përfaqësuesit e SVP-së të jenë ndër iniciatorët e Odës Tregtare? Siç spjegon anëtari i bordit Andreas Erb, Heer dhe kryetari i dhomës, qytetari kosovar Musë Komani, e kanë njohur njëri-tjetrin për shumë vite. Komani është aktiv në një kompani të pasurive të patundshme dhe hotelierike në rrethin e Cyrihut 4, ku Heer është rritur dhe ndjehet si në shtëpi, në kryeqytetin helvetik apo në Këshillin e Europës. Prandaj, themelimi i odës nuk ka të bëjë me politikën e partisë, thotë Erb. Në vend të kësaj, do të bëhej fjalë për miqësi personale, përfshirë këtu edhe Islam Spahiun, kreu i Konsullatës së Kosovës në Cyrih.
Marrëdhëniet midis dy shteteve tashmë janë përforcuar. Në Zvicër jetojnë rreth 200,000 kosovarë, duke i bërë ata një nga grupet më të mëdha të imigrantëve. Pothuajse çdo banor i shtetit të vogël ballkanik ka një të afërm që jeton në Zvicër, shkruan „NZZ„, përcjell Shtegu.com. Megjithatë, diaspora e madhe, e cila përbën më shumë se 10 për qind të rreth 1.8 milionë banorëve të Kosovës, ende nuk është e lidhur me tregtinë e rëndësishme dypalëshe. Vendi, i cili po lufton me një deficit masiv tregtar, në vitin 2017 eksportoi mallra me vlerë prej 27 milionë frangash zvicerane (kryesisht mobilje, automjete dhe plastikë). Ndërkohë, eksportet nga Zvicra në Kosovë janë shtuar deri në 40 milionë franga modeste (automjete, produkte farmaceutike, produkte bujqësore dhe makineri).
Jo shumë më mirë duket në aspektin e investimeve. Edhe pse Zvicra është vendi i tretë më i rëndësishëm i origjinës pas Gjermanisë dhe Britanisë së Madhe. Megjithatë, kompanitë e mëdha mezi janë të pranishme në vend dhe shumica e kapitalit ka synuar me vite pronat e pasurive të patundshme dhe të ndërtimit, duke i dhënë pak shtysë zhvillimit ekonomik. Pothuajse tre herë më shumë fonde rrjedhin në formën e remintencave – dmth remintencat e kosovarëve nga jashtë – në vend, si investime. Sipas raportit të fundit ekonomik të ambasadës zvicerane në Prishtinë, më shumë se një e pesta e remintencave nga Zvicra ka të ngjarë të vijë nga Zvicra.
Niveli i ulët i interesit në investimet direkte gjithashtu ka pak efekt në taksat e ulëta të korporatave prej 10 për qind. E njëjta gjë vlen edhe për pagën bruto mesatare të ulët prej rreth 500 euro në muaj. Tregu i brendshëm është shumë i vogël, infrastruktura dhe burokracia nuk janë shumë të besueshme. Problemi mbetet mbi të gjitha në sigurinë e furnizimit në sektorin e energjisë. Për shkak të gjendjes së keqe të dy termocentraleve të linjitit – prodhuesit më të rëndësishëm të energjisë elektrike – gjithmonë ka ndërprerje të rrymës. Por çështja e statusit është gjithashtu e pazgjidhur; trazirat politike që rrethojnë sovranitetin në Kosovë mbartin rreziqe shtesë për investitorët.
Për Odën e re Tregtare mbetet të bëhet shumë. Megjithatë, arsyet kryesore që pengojnë intensifikimin e marrëdhënieve ekonomike midis Kosovës dhe Zvicrës, janë përtej sferës së tyre të ndikimit. Me një shkallë papunësie prej mbi 30 për qind – duke filluar nga një alarmues prej 55për qind të grupmoshës 15-24 vjeç – migrimi mbetet strategjia më efektive për shumë kosovarë, për të përmirësuar pozitën e tyre ekonomike. Në këtë sfond, ndikimi ekonomik i Zvicrës në Kosovë, nuk ka gjasa të ngadalësohet aq shpejt.