Kur pengesa gjuhësore në Zvicër bëhet një rrezik për shëndetin

Kush duhet të paguajë kur një pacient ka nevojë për një përkthyes në spital? Prej vitesh, Konfederata dhe sektori i shëndetësisë ia kalojnë paratë njëri-tjetrit. Një situatë e paqëndrueshme e cila mund të ketë pasoja të rënda për pacientët dhe mjekët

Lajmi që Franziska Neziri iu desh t’i jepte këtij çifti në spital ishte më i keqi që mund t’u jepet prindërve: vajza e tyre 5-vjeçare nuk do ta kalojë natën. Ky përkthyes u ngarkua nga mjekët për të përkthyer lajmin e hidhur nga gjermanishtja në shqip.

Banori i Cyrihut punon si interpretues dhe përkthyes në gjykatat e Konfederatës, por edhe në spitale dhe reparte psikiatrike. Fati i kësaj familjeje kosovare që sapo ka humbur fëmijën e shqetëson atë. Sipas prindërve të pikëlluar, vajza e tyre do të ishte ende gjallë nëse do të kishin arritur të komunikonin më mirë me profesionin e mjekësisë, thotë Franziska Neziri.

“Për shkak të mungesës së njohurive të gjermanishtes, ata nuk mund t’i shprehnin shqetësimet e tyre personelit të infermierisë, as nuk mund të përshkruanin saktësisht se si janë simptomat dhe dhimbjet e fëmijës së tyre“, kujton përkthyesi. Vetëm në vizitën e tretë në dhomën e urgjencës, mjekët arritën të konkludojnë se vajza e vogël ishte e sëmurë rëndë me tuberkulozë.

Askush nuk dëshiron të paguajë për përkthyes

Është e paqartë pse familja nuk ishte në gjendje të merrte ndihmë nga një përkthyes më shpejt. Por një gjë është e sigurt: pacientët ose të afërmit e tyre që nuk flasin një gjuhë kombëtare zvicerane ose anglisht nuk mund të llogarisin në një shërbim përkthimi në spital. Dhe për arsye të mirë: financimi i përkthyesve nuk është i rregulluar në mënyrë uniforme. Përkthyesit nuk mund t’i faturojnë shërbimet e tyre nëpërmjet fondeve të sigurimeve shëndetësore, gjë që shpjegon pse shpenzimet shpesh përballohen nga pacientët.
Por ky boshllëk mund të plotësohet së shpejti. Këshilltari shtetëror i PLR Damian Müller dëshiron që Konfederata t’i marrë gjërat në duart e veta dhe të nxjerrë rregullore uniforme për të gjithë Zvicrën, shkruan „Blick“, transmeton portali Shtegu. Një masë e tillë nuk do të kishte të bënte vetëm me personat që flasin një gjuhë të huaj, por edhe personat e shurdhër.

Këshilli i Shteteve e miratoi këtë kërkesë shtatorin e kaluar. Këshilli Kombëtar është dashur të vendosë për këtë çështje të enjten. Nëse miraton edhe ndërhyrjen, Këshilli Federal do të jetë përgjegjës për gjetjen e një zgjidhjeje me spitalet dhe siguruesit shëndetësorë.

„Ne kemi nevojë për shtytjen e Këshillit Federal“

Dhe është koha për të gjetur një të tillë, thotë Lena Emch-Fassnacht, drejtore e komunitetit të interesave Interpret, organizata përgjegjëse për certifikatën federale të përkthyesve. Në komision është edhe Franziska Neziri. Më shumë se gjysma e personelit shëndetësor shpesh përballet me pengesa gjuhësore, dëshmon drejtori. “Për vite me radhë, përgjegjësia ka kaluar mes partnerëve tariforë dhe Konfederatës. Ne kemi nevojë për udhëheqje nga Këshilli Federal”.

Por ai përpiqet t’i marrë gjërat në duart e tij. Komisioni i Shëndetësisë i Këshillit Kombëtar, nga ana e tij, u rekomandon anëtarëve të tij që të refuzojnë kërkesën. Ekziston frika për një rritje të kostove shëndetësore – dhe për rrjedhojë, primet shëndetësore.

Trajtimet afatgjata kushtojnë më shumë

Por ky qëndrim nuk është unanim. Psikiatri Matthis Schick nuk pajtohet me këtë qasje. Nëse nuk mund ta kuptojmë njëri-tjetrin, rrezikojmë gabime në vlerësim dhe trajtim, të cilat padyshim rezultojnë në kosto të larta.

Sëmundjet mendore, për shembull, ka të ngjarë të bëhen kronike për shkak të kujdesit të dobët për shkak të mungesës së komunikimit, gjë që do t’i bënte shumë pacientë të varur nga ndihma shtetërore në afat të gjatë – gjë që do të rriste ndjeshëm kostot.

Kryemjeku praktikon në Klinikën e Psikiatrisë dhe Psikosomatikës në Spitalin Universitar të Cyrihut. Atje, kantoni subvencionon përkthyes që punojnë në shërbimet psikiatrike ambulatore si një zgjidhje kalimtare, derisa të arrijmë, shpreson psikiatri, te rregulloret kombëtare.

Barriera gjuhësore është gjithashtu një rrezik për mjekët

Tani për tani, në shumicën e spitaleve, shpesh janë të afërmit ata që ndihmojnë në përkthimin kur pacienti dhe mjeku nuk e kuptojnë njëri-tjetrin. “Por është pikërisht në fushën e psikiatrisë dhe psikoterapisë që kjo paraqet problem. Një baba vetëvrasës nuk do të flasë në prani të vajzës së tij për gjendjen e tij të vërtetë”, vëren Matthis Schick.

Për Franziska Nezirin, interpretimi është gjithashtu i favorshëm për personelin shëndetësor: ai i jep një siguri të fortë juridike mjekut. „Ai mund të supozojë se udhëzimet e tij janë kuptuar nga pacienti dhe se ato do të ndiqen,“ thotë përkthyesi.

Sot, siguria juridike është e kërcënuar. Dhe për të mbrojtur veten, mjekët „i kalojnë pacientët si patate të nxehta“. Në të gjitha rastet, janë pacientët ata që përfundojnë duke paguar pasojat e kujdesit të dobët dhe moskuptimit – ndonjëherë në dëm të shëndetit të tyre.